“توفیق هم رفت؛ تحریریه‌شان تکمیل شد!”
همین پنج روز پیش یعنى هشتم خرداد سالروز انتشار نخستین شماره مجله “صوراسرافیل” جهانگیرخان شیرازى بود که در آن، میرزاعلی‌اکبر دهخدا با ستون “چرند و پرند” پایه‌گذار نوشتار طنز در مطبوعات شد.
امّا نیمروز ١١خردادماه حسن توفیق از پرچمداران فکاهى‌نویس تاریخ مطبوعات ایران هم در سن ٩۵سالگى بدرود حیات گفت؛ او ادامه‌دهنده راه دهخدا در مسیر نوشتن فکاهى بود که البته توفیقات کاریکاتورى‌اش نقطه‌عطفى در تاریخ معاصر محسوب مى‌شود.
حسن توفیق در کارنامه طنزنویسى و کار مطبوعاتی‌اش اهل تملق نبود و ٢٩سال مستمر نوشت تا در سال ١٣۵٠خورشیدى توفیق توقیف شد.
سیدعلی‌اکبر سعیدی سیرجانى در “ته بساطِ” خود روایتى جالب دارد که؛ “قرار بود پولی به مدیران جراید داده شود. وزیر اطلاعات و جهانگردی می‌گوید پول‌ها را پاکت گذاشتم و مدیران را تک‌تک و به تفاریق صدا کردم. برخی تملق می‌گفتند و بعضی حتی مبلغ بیشتری طلب می‌کردند. فقط یک نفر قبول نکرد که آن حسن توفیق بود. او گفت اگر می‌خواهید پول بدهید که به مقامات حرفی نزنیم و اسائه ادب نکنیم که خلاف قانون است و اگر هم کمک هزینه است که مردم مجله ما را می‌خرند و حتی زیاد هم می‌آید. همیشه آرزو داشتم چند مدیر روزنامه و مجله هم رفتاری مانند من داشتند”.
بسیارى از استخوان‌داران نثر و شعر سده اخیر در مجله توفیق قلمفرسایى کردند؛ مجله‌اى که حاصل زحمات برادران توفیق بود.
از جمله بزرگانى که در این مجله می‌نوشتند پروین اعتصامی، ملک‌الشعراء بهار، حمیدی‌شیرازی، دهخدا، رهی‌معیری، رضازاده شفق، سیدمحمدحسین شهریار، سیدحسین فاطمی، امیرى فیروزکوهی، نفیسی، ناظرزاده کرمانی، رشید یاسمی و محمدابراهیم باستانی‌پاریزی بودند.
و سال‌ها بعد هم مرحوم کیومرث صابری‌فومنى همان ” گل‌آقا”ى معروف در این مجله با نام‌هاى مستعار میرزاگل، عبدالفانوس، ریش‌سفید، لوده و گردن شکسته فومنی نوشت تا به معاون سردبیرى رسید.
نوشتن طنز در کشور پس از توقیف توفیق همچنان متوقف بود تا اینکه سال١٣۶٣ مرحوم گل‌آقا ستون “دوکلمه حرف‌حساب” را در روزنامه اطلاعات آغاز کرد و شش سال بعد یعنى در آبان‌ماه١٣۶٩ اقدام به انتشار نشریه طنز “گل‌آقا” کرد و نوشت و با یک دهان و دو تا دندان لق تا آبان‌ماه١٣٨١ دقیق ١٢سال پس از انتشار مستمر آن هفته‌نامه پرمخاطب بدون شرح متوقف کرد.
حالا نزدیک به ١٨سال است که فقدان مجله‌اى به وسعت طنز گل‌آقایى که از دودمان قلم سِحرآمیزِ توفیق‌ها، دهخداها و… سرچشمه مى‌گرفت در سطح کشور براى مردم جامعه محسوس است.
حالا هم تحریریه طنز اساتید با پیوستن حسن توفیق یا همان “میرزاقشمشم” معروف مجله توفیق به آنها در کنار سردبیر حسین توفیق و کیومرث صابرى فومنى (گل‌آقا) و دیگر طنازانى چون عمران صلاحى و ابوالفضل زرویى نصرآباد تکمیل شد و با حکایتى شرح حال ما را با “دوکلمه حرف‌حساب”خواهند نوشت!
نویسنده : صفدر دوام – روزنامه‌نگار مقیم شیراز