چندی پیش دو کتاب مجموعه کاریکلماتور «سیبیل‌نوشت» (چشم‌هایم آبروداری می‌کند) و «سیاهه» (مجموعه‌ای از طراحی‌های مینیمال) توسط محمدمهدی معارفی ، از سوی انتشارات ابجد منتشر شد.
محمدمهدی معارفی که پیش از این دو جلد کتاب دیگر با نام «داستان یک نگاه» مجموعه داستانک‌ها را در نشر نگیما (۱۳۹۳) و «سیبیل‌نوشت‌ها» مجموعه کاریکلماتورها (نشر داستان) در سال ۱۳۹۶ را در کارنامه خود داشت، این‌بار سعی کرد که با این دو مجموعه، نظر مخاطبان آثار مینیمال و کاریکلماتور را جلب کند.
#gallery-1 { margin: auto; } #gallery-1 .gallery-item { float: right; margin-top: 10px; text-align: center; width: 100%; } #gallery-1 img { border: 2px solid #cfcfcf; } #gallery-1 .gallery-caption { margin-left: 0; } /* see gallery_shortcode() in wp-includes/media.php */
معارفی از سال ۹۱، فعالیت در حوزه کاریکلماتور را به‌صورت جدی دنبال کرد و آغاز کارش در حوزه کاریکلماتور، آنطور که خودش می‌گوید با انتشار در هفته‌نامه‌های استانی بوده است، اما بعدها مجموعه‌ای از کاریکلماتورهایش را در سایت شیرین طنز ، روزنامه همشهری و روزنــــــامه‌های ســـــراسری دیگر منتــــشر می‌کند که در دیـــده‌شدن آثارش موثر بود.
خودش می‌گوید: «قبل از من بزرگان دیـــــــگری چون سهــراب گل‌هاشم ، حســــــین ناژفر ، مــهدی فرج‌الهی و ابوالفضل لعل‌بهادر و… کاریکلماتورها‌یشان را منتشر کرده بودند، ولی شناخت در مورد این قالب ادبی در جامعه ادبی و حتی عموم مردم بسیار کم بود. من سعی داشتم علاوه بر معرفی بیشتر این قالب ادبی به عموم جامعه، دغدغه‌هایم را نیز در قالب کاریکلماتور بیان کنم. این قالب ادبی توسط پرویز شاپور در اواسط دهه ۴۰ در نشریه خوشه متولد شد و تاثیرش را گذاشت و توانست به جایگاهی برسد که دیگران نیز ادامه‌دهنده آن باشند.»
با اینکه بیش از پنج دهه از تولد کاریکلماتور در ایران می‌گذرد، اما هنوز آنطور که باید دیده نشده است. معارفی با ذکر این نکته که اکثریت مردم ایران با شعر انس و الفتی دارند و ادبیات را بیشتر با شعر لمس کرده‌اند و در سال‌های اخیر کتاب‌هایی که در رابطه با شعر بوده و البته ادبیات داستانی مخصوصا در حوزه ترجمه منتشر شدند، بازخورد بیشتری نسبت به سایر قالب های ادبی داشته است و عموم مردم نیز اگر فراغتی داشته باشند به مطالعه این آثار روی می‌آورند، به همین دلیل کاریکلماتور به خوبی دیده نشده است. او دلیل دیگر را نبود ناشران تخصصی در حوزه طنز را می‌داند که در عدم شناخته‌شدن یا کمترشناخته‌شدن کاریکلماتور موثر بوده است.
با همه اینها، محمدمهدی معارفی، جایگاه کاریکلماتور در زندگی روزمره را به دلیل ایجاز، قابلیت تبدیل‌شدن به ضرب‌المثل، شعار تبلیغاتی و تیتر در نشریات مفید می‌داند و می‌گوید: «بیشترین کاربرد آن از سوی مردم درحال حاضر در شبکه‌های اجتماعی از جمله توئیتر است که جملاتی با کمترین تعداد کلمه و بیشترین بازخورد در این فضا را دارد.»
کـــــــتاب‌هــــــای «سیبیل‌نوشت» (آبروداری می‌کنند چشم‌هایم) و «کتاب سیاهه» مجموعه‌ای از طراحی‌های مینیمال محمدمهدی معارفی است که دیدن آنها انسان را به تفکر و تامل وامی‌دارد. نکته بارز این مجموعه طراحی‌های آن است. معارفی طراحی‌های این کتاب را تلفیقی از کارتون، کاریکاتور و طراحی می‌داند که در آن نیم‌نگاه یا انتقادهایی نیز به جامعه داشته است.
خودش می‌گوید: «سعی کردم این انتقادها را با خطوط بسیار ساده و بدون حضور کلمه در این کتاب بیاورم و اشاره‌ای داشته باشم به مشکلات و معضلاتی که در جامعه وجود دارد. این طراحی‌های بسیار ساده در ذهنم شکل می‌گیرد و روی کاغذ می‌آید. این نگاه مینیمال که در طراحی دارم برگرفته از نوشته‌های من در حوزه داستانک و کاریکلماتور است که، این‌بار در قالب طراحی‌های ساده عرضه شده است.
طراحی‌های این کتاب در نگاه نخست، بسیار ساده به‌نظر می‌رسند، اما وقتی بیشتر به آنها دقت می‌کنید، متوجه می‌شوید که حرف‌های زیادی برای گفتن دارند و در عین حال از نوشته و جمله استفاده نشده تا طرح خود حرف‌هایش را با مخاطب بزند. البته سیر تحول این طراحی‌ها از کتاب سیبل‌نوشت‌ها بود که چند سال پیش منتشر کردم و تلفیقی از طراحی و کاریکلماتور بود و پس از آن، در نمایشگاهی از این دسته طراحی‌ها در نگارخانه اریک به مدیریت احمد کوچکیان برگزار کردم، اما محوریت آن نمایشگاه با طراحی‌های این کتاب تفاوت دارد. مخاطبانی که به حوزه مینیمال علاقه‌مند هستند با این طراحی ارتباط بهتری برقرار می‌کنند.»
منتشر شده در : روزنامه آرمان ملی
گزارش از : وحید استرون