بدن انسان دارای غده هایی است که تولید و ترشح عرق را انجام می دهند. درست است که تعریق فواید بسیاری برای بدن دارد، اما بوی بد همراه آن می تواند باعث احساس خجالت در افراد شود و حالتی آزار دهنده برای شخص به وجود آورد. یکی از روش هایی که برای مقابله با تعریق انجام می شود، استفاده از مام ها، اسپری های زیر بغل و خوشبو کننده ها است که در فصل تابستان هم فروش این محصولات افزایش می یابد.
مام ها شامل چه ترکیباتی هستند؟
ترکیب ها و فرمولاسیون این محصول ها عمدتا شامل املاح آلومینیوم یا زیرکونیوم است که با غلظت های مختلف در کارخانه های مختلف تولید می شوند و نیز جهت از بین بردن میکروب ها آنتی بیوتیک های مختلفی به آنها اضافه می شوند و هر کدام دارای ترکیبات نگهدارنده ای هستند که از میکروبی شدن یا قارچی شدن یا فساد آنها در کوتاه مدت یا مدت تعیین شده جلوگیری می کنند و نیز هر مارکی اسانس و رایحه ای برای خوشبو شدن مام ها به این محصول ها اضافه می کنند.
همه انسان های سالم به درجه های متفاوتی عرق می کنند؛ چرا که ترشح عرق ضمن تنظیم درجه حرارت بدن، خواص مفید دیگری هم دارد. بنابراین تقریبا همه ما به این محصول های بهداشتی نیاز داریم. البته میزان تعریق در افراد مختلف یکسان نیست و بعضی از افراد بیشتر از سایرین عرق می کنند. لفظ هیپرهیدروز به مواردی اطلاق می شود که مقدار ترشح عرق بیش از حد طبیعی است که گاهی نه تنها موجب آزار جسمی بلکه موجب صدمه های روحی و حتی شرمساری اجتماعی می شود.
آیا استفاده از مام برای افراد مبتلا به برم هیدروز هم موثر است؟
عرق این افراد بسیار بد بو است و مبتلا به برم هیدروز هستند و بوی عرقشان با مام از بین نمی رود. برم هیدروز نیز شبیه هیپرهیدروز بوده ولی در این حالت غدد عرق بوی بدی داشته و نواحی گرفتار اغلب زیربغل و پاها هستند. اگر چه گرفتاری دو ناحیه مزبور از نظر ابتلای نوع غدد عرق متفاوت هستند، ولی در صورت ابتلای ثانوی به میکروب یا قارچ موجب بوی بد نواحی فوق می شوند.
حساسیت‌هایی که ممکن است مام ایجاد می‌کند
خارش، قرمزی پوست و حتی خشکی پوست نشانه حساسیت به دئودورانت‌ها، مام‌ها و اسپری‌های ضدعرق است. بهتر است چند ساعت پس از مالیدن مام روی پوست، محل مام را با آب و صابون بشویید با این روش مواد شیمیایی مام از روی پوستتان پاک شده و فرصت پیدا نمی‌کنند وارد منافذ پوستی شما شده و ایجاد حساسیت پوستی کنند. سپس می‌توانید لایه‌ای جدید از مام را روی پوست خود بمالید. انواعی از این محصولات را تهیه کنید که حاوی مقدار کمی از مواد باکتری‌کش مثل آلومینیوم، روی و زیوکونیوم باشد.
بروز حساسیت و خارش در صورت استفاده از مام
از آنجا که درجه حساسیت افراد متفاوت است، امکان چنین حساسیتی با هر ترکیبی وجود دارد و لازمه درمان این مشکل، قطع مصرف مام و درمان اختصاصی است. شایع ترین عارضه ای که ممکن است در اثر مصرف مام ایجاد شود درماتیت های (التهاب های) موضعی ناشی از تحریک این مواد است که این مورد بیشتر در ارتباط با نمک های آلومینیوم یا آلومینیوم است که در نواحی زیربغل و گاه دست ها و پاها (محل های مصرف) ایجاد می شود. با کاهش دفعه های مصرف یا استفاده در ترکیبات ملایم تر از مارک دیگر و نیز استفاده از مام در پوست خشک شده و به خصوص شب ها که عرق کردن کمتر است ضمن اینکه موجب اثر بیشتر مام و عوارض کمتر می شود، آسیب کمتری نیز به البسه وارد می کند. در صورت بروز چنین التهابی استفاده از کِرِم های موضعی استرویید برای رفع مشکل و قطع محصول کمک می کند. پس لازم است از مصرف مام و چنین محصول هایی به دفعات مکرر و زیاد و نیز در سطح وسیع و گسترده و عرق کرده پرهیز کرد.
درمان خارش زیربغل بعد از استفاده از مام
بعضی افراد بعد از استفاده از دئودورانت یا ضدعرقها دچار خارش زیربغل می‌شوند و این خارش گاهی می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد اما راه‌حل درمان:
1- بهتر است قبل از هرکاری به متخصص پوست مراجعه کنید چون ممکن است خارش، پوست را تحریک کرده باشد و نیاز به درمان داشته باشد. پزشک می‌تواند مشخص کند که آیا پوست شما تحریک شده یا نوعی رشد باکتریایی است یا تنها یک التهاب ساده است و در نهایت برایتان پماد یا داروی مناسب را تجویز می‌کند.
2- بهتر است از محصولاتی چون دئودورانت استفاده نکنید چون می‌تواند التهابات را بیشتر کند. همچنین تا زمانی که زیربغل خارش دارد آنجا را اصلاح نکنید چون تیغ تحریکات پوستی را پخش می‌کند و التهابات زیربغل را افزایش می‌دهد و موجب می‌شود خارش دیرتر بهبود یابد.
3- تمام تغییراتی را که در روزهای اخیر داشتید در‌نظر بگیرید تا علت خارش پوست را پیدا کنید. مثل تغییر شوینده یا نرم‌کننده لباس‌ها یا دئودورانت، لوسیون یا حتی تیغی جدید، هرکدام می‌توانند عامل التهاب پوست باشند. اگر مارک هر کدام از این موارد را به تازگی عوض کرده‌اید، بهتر است به همان مارکی که قبلا استفاده می‌کردید، برگردید چون احتمالا مارک جدید موادی دارد که به پوست شما نمی‌سازد.
4- به‌طور مرتب تیغ اصلاح خود را عوض کنید چون وقتی تیغ اصلاح در حمام مرطوب باقی می‌ماند احتمال اکسیده شدن دارد. همچنین تیغ‌های کند هم ممکن است باعث التهاب پوست شود چون مجبورید آن را محکم روی پوست فشار دهید. بهترین کار این است که خود را ملزم کنید که هر 2 هفته یک‌بار آن را تعویض کنید.
علت بروز ضایعه گلوله شکل در زیر بغل با مصرف مام ها
زیرکونیوم؛ ترکیبی است که اغلب در مام ها وجود دارد و ممکن است موجب این واکنش (گرانولوم زیرکونیوم) شود. این مشکل به صورت یک ضایعه التهابی نسبتا سفت سلولی و تقریبا گرد و به اندازه چند میلی متر یا بزرگ تر بوده که در توده پوست زیر بغل به وجود می آید. این ضایعه ناشی از حساسیت تاخیری به ترکیب زیرکونیوم بوده و درصورت حدس چنین تشخیصی نمونه برداری (بیوپسی) از پوست توصیه می شود و در صورت اثبات بیماری احتیاج به درمان اختصاصی دارد.
از مام های حاوی پارابن استفاده نکنید!
پارابن(Parabens) یکی از مواد نگهدارنده‌ای است که در بعضی ضدعرقها و مام ها وجود دارد. این ماده فعالیتی شبیه استروژن را در سلول‌های بدن ایجاد می‌کند، اما سازمان FDA اعلام کرده است که باید از مصرف محصولات حاوی پارابن پرهیز کرد و توصیه می‌کند هنگام خرید مام ها روی برچسب آن را بخوانید تا از وجود نداشتن پارابن در آن مطمئن شوید. بعضی دانشمندان اعتقاد دارند پارابن می‌تواند در سینه تومورهای سرطانی ایجاد کند.
آیا استفاده از مام برای کودکان مجاز است؟
کودکان و نوجوانان غیر‌بالغ بهتر است از محصولات ضدعرق استفاده نکنند چون آلومینیوم و زیرکونیم موجود در این محصولات می‌تواند در فرایندهای‌های هورمونی آنها اختلال به‌وجود آورد و تماس غیرضروری با این مواد در سن رشد می‌تواند به سلامت آنها آسیب برساند.
لک های ناشی از استفاده از مام ها
بعضی از افراد، به خصوص خانم ها ادعا می کنند که زیر بغلشان بعد از استفاده از مام لک پیدا شده است، گاهی اوقات استفاده از مام ها ممکن است منطقه زیر بغل را پررنگ کرده و حتی واکنش هایی رخ دهد که فرد را وادار به مراجعه به متخصص کند. با این حال اگر فرد به موقع مصرف مام را قطع کند می توان به درمان لک ناشی از مصرف مام امید داشت اما بعضی مواقع نیز ممکن است لک به شکل دائمی زیر بغل بماند. در این مواقع پزشکان وارد عمل شده و درمان را شروع می کنند. در مورد لک هایی که زمان زیادی از ایجاد آنها گذشته کار خاصی نمی توان انجام داد؛ البته می توان لک ها را کمرنگ کرد اما به طور کامل برطرف نمی شوند.
بهترین زمان استفاده از این محصولات چه ساعتی از روز است و چند بار در روز مجاز به استفاده از آنها هستیم؟
میزان استفاده به میزان تعریق و نوع شغل فرد بستگی دارد و قانونی کلی در این زمینه وجود ندارد.
بعد از استحمام و قبل از تعریق بهترین زمان برای استفاده از ضدعرق‌هاست.
محصولات خوشبو‌کننده را باید روی پوست تمیز استفاده کرد و اسپری آنها روی پوست عرق‌کرده فایده‌ای ندارد و حتی بوی حاصل از ترکیب بوی عرق و خوشبو‌کننده‌ها می‌تواند بسیار بدتر از بوی عرق باشد.
روی برخی مام‌ها عبارت ۲۴ تا ۴۸ ساعت درج شده است. این به چه معناست؟
به معنی مدت اثربخشی آن محصول است. شستن زیر بغل بعد از اتمام این مدت ضروری نیست و باقی‌ماندن ماده روی پوست مشکلی ایجاد نمی‌کند.
روی برخی از ضدتعریق‌ها عبارت ۲۵ درصد آلومینیوم و روی برخی دیگر از آنها عبارت ۱۰ درصد قید شده است. کدام نوع مناسب چه افرادی است؟
ضدتعریق‌های حاوی آلومینیوم بالای ۲۵ درصد برای افرادی مناسب است که تعریق زیاد زیر بغل، پا و کف دست دارند. در حالت عادی آلومینیوم ۱۰ درصد کافی است.
استفاده از ضدتعریق ها، جلوی تنظیم دمای بدن را نمی‌گیرد؟
نه، برخی از غدد عرق در دوران کودکی فعال است و مایعی که از آن خارج می‌شود، فقط آب و مواد معدنی است و بو و رنگ ندارد، اما با رسیدن به سن بلوغ و فعالیت هورمون‌های جنسی، برخی غدد عرق فعال می‌شود که مایع خارج شده از آنها جز آب و مواد معدنی، حاوی چربی هم است و ترکیب این چربی ها با باکتری‌های روی پوست بوی بدی ایجاد می‌کند.
غدد عرقی در تمام سطح پوست متراکم است و بخشی از نقاط بیشتر تعریق می‌کنند.
استفاده از ضدعرقها باعث مسدود شدن برخی غدد می‌شود و چون تعریق در سایر نقاط بدن وجود دارد، اختلالی در تنظیم دمای بدن به وجود نمی‌آورد.
برای خرید یک مام چه ویژگی هایی را باید در نظر بگیریم؟
مصرف دئودورانت ها و ضدعرق ها ، مام ها و …به عنوان یک محصول آرایشی ـ بهداشتی در جامعه رواج داشته و افراد بالغ به خصوص خانم ها به طور فراوان و وسیع از این ترکیب ها استفاده می کنند که به صورت فرمول ها و مارک های مختلف و با رایحه های خوشبو و متفاوت در بازار موجود هستند. تهیه چنین محصول هایی راحت بوده و احتیاج به هیچ گونه نسخه ای نداشته و محدودیتی نیز برای مصرف آنها به عنوان محصول های آرایشی بهداشتی وضع نشده است.
چه محصولی برای چه فردی مناسب تر است؟
ترکیب‌های شیمیایی موجود در محصولات ضدتعریق و مام یکسان هستند، حتی ترکیب‌های انواع زنانه و مردانه هم یکسان است و فقط بوی آنها تفاوت دارد. انواع مردانه بوهای تندتر و زنانه‌ها بوی ملایم‌تری دارند.
اما اینکه چه محصولی برای چه کسی مناسب‌تر است، به جنس و نوع پوست فرد و حتی میزان تعریق یا بیماری‌های زمینه‌ای او بستگی دارد، مثلا افرادی که مشکلات تنفسی دارند، بهتر است از اسپری استفاده نکنند، زیرا احتمال ایجاد حساسیت‌های تنفسی را بالا می‌برد یا افراد مبتلا به اگزما و آلرژی‌های پوستی یا افرادی که پوست حساسی دارند، اگر اولین بار است از دئودورانت یا محصولات ضدتعریق استفاده می‌کنید، بهتر است ابتدا آن را روی قسمتی از پوست خود تست کنند.
اگر به آن محصول آلرژی نشان دادند و دچار التهاب و قرمزی و خارش و سوزش پوست شدند، نباید دوباره از همان محصول استفاده کنند، زیرا خاراندن و التهاب ناحیه به مرور باعث تحریک بیشتر و تیرگی پوست می‌شود.
این افراد بهتر است مام‌های صابونی (مام جامد) را امتحان کنند، زیرا معمولا لوسیون‌ها (مام مایع یا ژلی) زودتر جذب پوست می‌شوند و آلرژی‌زایی بیشتری دارند.
در کل توصیه به استفاده از محصولات بیو بدون آلومینیوم است.
دانستنی هایی در زمینه ضد عرق ها
تاثیرات منفی لوسیون های ضد عرق بر میکروبیوم پوست
خطر ابتلا به سرطان به ویژه در زنان در صورت استفاده از ضد عرق ها
ضد عرق طبیعی
عوامل تشکیل دهنده یک اسپری ضدعرق
دلیل استفاده از ضدعرقها، بازهم بدنمان بو می‌گیرد؟
گرد آوری و تدوین: مهدیه انیسی
هرگونه استفاده با درج نام دکتر سلام و با لینک دهی مستقیم مجاز می باشد.