طاسی و کچلی از جمله آزار دهنده ترین اختلالاتی است که تعداد بسیار زیادی از افراد جامعه به آن مبتلا هستند. علل ایجاد کچلی متفاوتند، از عوامل ژنیتک و ارثی گرفته تا عدم رعایت بهداشت و برخی بیماری ها و … همگی از جمله دلایلی هستند که باعث بروز کچلی در فرد می شوند. آلپوسی آره آتا یا کچلی موضعی نوعی خاص از ریزش مو است که در ادامه مطلب به بررسی چگونگی ابتلا و روش های درمان آن خواهیم پرداخت. با دکتر سلام همراه باشید.
طاسی منطقه‌ای (در متون طب سنتی داء الثعلب) یا آلوپسی آره اتا (alopecia areata) نام عام کاهش موی سر یا هر قسمت از بدن به هر علت است.
آلوپسی آره آتا یا طاسی منطقه‌ای بیماری است که با آغاز سریع ریزش مو در یک منطقه کاملاً مشخص و معمولاً مدور تشخیص داده میشود. علت این بیماری می‌تواند اختلالات سیستم ایمنیمانند کم خونی ایمنی، التهاب تیروئید، دیابت و… باشد. اغلب در این بیماریی فولیکولهای مو در نتیجه حمله اشتباه توسط سیستم دفاعی بدن شخص آسیب می‌بیند و مانع از رشد مو میشود که این بیماری بعنوانن یک بیماری ناشی از اختلالات سیستم دفاعی بدن شناخته شده است.
آلوپسی به معنای از دست دادن موها و یا کچلی است. علل زیاد و متفاوتی در ایجاد و نوع الگوی آلوپسی موثر هستند. تخمین زده می شود که بین 1 در هر 1000 تا 2 در هر 100 نفر در بعضی از برهه های زندگی خود به آن مبتلا شوند. کچلی موضعی می تواند در هر سنی رخ دهد. اما بیشتر افراد برای اولین بار آن را در دوره نوجوانی و کودکی خود تجربه می کنند. قبل از 20 سالگی اولین لکه حاکی از ریزش مو در 6 نفر از هر 10 نفر مستعد شکل می گیرد. زنان و مردان به یک نسبت مبتلا می شوند.
علل ابتلا به آلوپوسی آره تا کدامند؟
معتقدند که کچلی موضعی یک بیماری خود ایمنی است. سیستم ایمنی وظیفه ساخت گلبولهای سفید خون (لنفوسیتها) و آنتی بادیها را برای حمله به باکتریها، ویروسها و سایر عوامل بیماریزا به عهده دارد. اگر شما دچار یک بیماری خود ایمنی باشید، سیستم ایمنی بدن شما قسمتهایی از اجزای بدن شما را به اشتباه، بیگانه در نظر می گیرد. در افراد دچار کچلی موضعی، گلبولهای سفید بسیاری در اطراف ریشه موهای مبتلا (فولیکولهای مو)، که آنها را به اشتباه بیگانه تشخیص داده اند، جمع می شوند. این مساله باعث التهاب خفیفی می شود که منجر به ضعیف شدن موها و ریزش انها و شکل گیری لکه های کچلی می شود.
دقیقا مشخص نیست که چرا کچلی موضعی یا سایر بیماریهای خود ایمنی رخ می دهند. به نظر می رسد که چیزی باعث تحریک سیستم ایمنی برای واکنش نشان دادن علیه بافتهای خود بدن می شود. محرکهای احتمالی شامل: ویروسها، عفونتها، داروها یا سایر عوامل محیطی هستند. یک عامل وراثتی هم وجود دارد که بعضی افراد را نسبت به بیماریهای خود ایمنی حساستر می سازد. از هر 4 نفر مبتلا به کچلی موضعی، 1 نفر خویشاوند نزدیکی دارد که به این بیماری مبتلاست.
کچلی موضعی را می توان نتیجه ابتلا به یک اختلال خود ایمنی دانست. پس اگر به این اختلال مبتلا هستید جزء افرادی به شمار می آیید که مستعد ابتلا به سایر بیماری های خود ایمنی مانند تیروئید، آنمی و ویتیلیگو نیز هستند. پس لازم است تا حتما پزشک معالج را در رابطه با این اختلال در جریان بگذارید
بررسی علائم آلوپاسی یا کچلی موضعی
در این نوع ریزش مو یک یا چند لکه طاسی به شکل دایره یا سکه و گاهی بیضی شکل بطور ناگهانی و بی خبر در سر یا ریش صورت ایجاد میشود. یعنی بیمار متوجه ریزش مو در حمام یا موقع شانه کردن نشده و چون معمولا توام با سوزش یا خارش و درد نیست از این طریق هم به وجود آن پی نمی برد و تا مدتها از آن بی خبر میماند تا اینکه آرایشگر یا نزدیکان آن را دیده و متذکر شوند و یا برحسب اتفاق در ضمن شانه کردن یا لمس خود بیمار آن را پیدا کند. گرچه این بیماری اکثرا بدون علامت است ولی گاهی بیماران پیدایش لکه های جدید را از روی سوزش یا خارش یک منطقه حدس میزنند.
چون شکل طاسی به صورت لکه های گرد یا بیضی شکل است آنرا طاسی سکه ای شکل یا لکه لکه میگویند. اگر ریزش مو محدود به یک یا چند لکه باشد آنرا ریزش موی سکه ای محدود میگویند. گاهی ریزش مو حالت شبکه ای و تور مانند دارد که از اتصال چند لکه حاصل میشود و سرانجام گاهی موهای پشت سر و دور سر به شکل نعل اسب میریزد که علامت خیلی بدی است و خبر از پیشرفت بیماری می دهد وگاهی برعکس تمام موی سر می ریزد غیراز همین نوار نعل اسبی شکل که در پشت سر باقی می ماند و آنرا فرم sisopho می نامند.
علاوه بر شکل محدود و سکه ای گاهی بیماری شکل منتشر دارد که در آن لکه مشخصی نداریم بلکه در تمام سر بعضی فلیکولهای مو زایل شده و بیماری به شکل کم پشتی موی سر خود را نشان میدهد. این بیماری را بر حسب وسعت منطقه طاسی به نوع محدود و اگرتعداد لکه ها زیاد باشد نوع منتشرو اگر بیش از نیمی از موی سر بریزد آنرا نوع شدید می نامند.
اگر تمام موی سر بریزد آنرا نوع توتالیس می نامند اگر ریزش مو در ناحیه غیر از سر مانند ریش یا ابرو یا بدن پیدا شود آنرا فرم خارج جمجمه ای می نامند و اگر تمام موی بدن بریزد آنرا نوع سرتاسری یا یونیورسالیس می نامند در این نوع علاوه بر موی سر موهای ریش، ابرو، بدن و حتی موهای داخل بینی هم میریزد.
انواع کچلی موضعی
کچلی موضعی یک اختلال رایج است که شامل انواع مختلفی است و بسته به نوع کچلی روش های درمان نیز متفاوت خواهند بود. آلوپسی علاوه بر موی سر در هر نقطه دیگری از بدن شما مانند صورت وویا حتی برخی نقاط بدن ممکن است به وجود بیاید. انواع اختلالات آلوپسی به 3 دسته تقسیم می شوند.
۱- آلوپسی آره آتا
شایع ترین نوع این بیماری ناشی از اختلالات خود ایمنی (سیستم دفاعی بدن) بوده و ریزش در آن بصورت سکه ای در اندازه های مختلف می باشد.
۲- آلوپسی آره آتا total
در آلوپسی آره آتا total تمام موهای سر شروع به ریزش پیدا می کنند.
۳- آلوپسی آره آتا universal
نادرترین نوع این بیماری، آلوپسی آره آتا universal می باشد که منجر به ریزش موی پوست سر و کل بدن می شود.
مناسب ترین روش های درمان طاسی موضعی
تزریق کورتیزون
رایج ترین روش درمان، تزریق کورتیزون به قسمتهای بدون موی پوست است. تزریقات معمولا” توسط یک متخصص پوست که از یک سوزن ریز استفاده می کند ماهی یکبار در پوست و اطراف ناحیه بدون مو انجام می شود. انجام این تزریقها موجب سوزش و درد در محل تزریق شده اما موقتی و پس از خروج از مطب پایان می یابد. اگر موی جدید رشد کرد معمولا” طی ۴ هفته نمایان خواهد شد. این درمان از زیاد شدن ناحیه های توخالی جلوگیری می کند. در نواحی تزریق کورتیزون اثرات جانبی کمی حاصل می شود. گاهی اوقات گود شدگی موقتی روی پوست در موضع تزریق ایجاد می شود اما این گود رفتگی معمولا” خود به خود پر می شود.
ماینوکسیدیل موضعی
استفاده هر ۲ بار در روز محلول ماینوکسیدیل ۵% ممکن است موجب رشد مجدد مو در قسمتهای پوست سر، ابروان و ریش در بیماری آلوپسی آره آتا شود. اگر موی سر بطور کامل رشد کند، درمان متوقف خواهد شد. استفاده از محلول ماینوکسیدیل موضعی ۲% به تنهایی در درمان این بیماری موثر نخواهد بود. اگر از کرم کورتیزون ۳۰ دقیقه بعد از ماینوکسیدیل استفاده شود تأثیر بیشتری خواهد داشت. ماینوکسیدیل موضعی، بی خطر، استفاده آسان و فشار خون افراد نرمال را پایین نمی آورد. محلول ماینوکسیدیل موضعی بطور ۱۰۰% درمان اثربخشی در افراد مبتلا به ریزش مو ندارد.
پماد یا کرم آنترالین (anthralin)
درمان دیگر استفاده از پماد یا کرم آنترالین می باشد. آنترالین از مواد مصنوعی tar-like است که عموما” برای درمان بیماری پسوریازیس استفاده می شد. آنترالین روی نواحی بدون مو روزانه یکبار استعمال می شود و بعد از مدت کوتاهی معمولا” بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد شسته می شود. اگر موی جدیدی رشد کرد ، درمان بین ۸ تا ۱۲ هفته ادامه خواهد داشت. آنترالین، بطور موقتی بر روی پوست ایجاد سوزش کرده و پوست تحت درمان قهوه ای کم رنگ یا بی رنگ خواهد شد. پس از استعمال دست ها باید شسته شوند.
البته باید توجه کنید که تمام این داروها را با تجویز پزشک مصرف کنید، نه خودسرانه.
در این باره بیشتر بخوانید: کچلی سکه ای را جدی بگیرید
هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است