از آغاز کشاورزی تاکنون، انسان هزاران گونه گیاهی را به منظور مصارف غذایی مورد استفاده قرار داده و امروزه از میان تمام گونه‌های اهلی شده فقط پنجاه گونه در سطح وسیع کشت می‌شوند که از این تعداد، چهارگونه بیش از نیمی از نیازهای غذایی مردم جهان را تشکیل می‌دهند.
بسیاری از گیاهان بومی که برای اقشار کم‌درآمد و ضعیف جامعه از اهمیت زیادی برخوردار بودند در حال حاضر به‌دست فراموشی سپرده شده یا درآینده نزدیک به فراموشی سپرده خواهند شد.
منداب یک گیاه روغنی است که وضعیت سطح زیرکشت این گیاه گویای آن است که در سال 1367 در کشور حدود 1633 هکتار منداب کشت می‌شده و این در حالی است که در سال های اخیر سطح این گیاه به 99هکتار کاهش یافته که نشان دهنده رکود 94 درصدی سطح زیرکشت آن است. با توجه به گیاهان روغنی رقیب به نظر می‌رسد که یکی از گیاهان فراموش شده کشور منداب باشد.
منداب چیست؟
مَنداب، شابانک یا جرجیر یک گیاه خوراکی یک‌ساله و بومی مناطق مدیترانه، از مراکش و پرتغال تا لبنان و ترکیه و ایران (روستای خورند از توابع شهرستان راور استان کرمان) است. منداب در ایران معمولا به صورت هرز در کشتزارها می‌روید. این گیاه سرمادوست و بلندروز است و مانند گندم دارای انواع پاییزه و بهاره است.
از شابانک یا منداب در تهیه سالاد استفاده میشود. منداب دارای ویتامین ث زیاد و هم‌چنین نیترات زیاد است و به این خاطر نباید روزانه مقادیر زیادی از آن را خورد زیرا ممکن است از میزان نیترات مجاز برای بدن بگذرد. این گیاه در ایران در بلوچستان و نواحی اطراف دریای خزر یافت میشود و در برخی کشتزارهای کرمانشاه، آذربایجان، اهواز، بوشهر، تهران، یزد و جندق نیز می‌روید. در قدیم در فارسی، شابانک را کک کوج هم می‌نامیدند و بدن شترهای دچارشده به جرب را با آن چرب می‌کردند.
یکی دیگر از موارد استفاده از منداب، استفاده از بذر آن در کاشت سبزه عید است. سبزه منداب یکی از زیباترین انواع سبزه عید است که برگ‌های ریز ظریفی دارد و معمولا آن را به همراه خرفه می‌کارند.
آموزش کاشت انواع سبزه عید
قبلا نحوه کاشت و سبز کردن سبزه خرفه را به شما آموزش دادیم این بار اما قصد داریم طرز تهیه سبزه منداب را به شما آموزش دهیم تا هنوز فرصت باقی است، این سبزه زیبا را برای عید امسال سبز کنید. با این آموزش همراه باشید.
طرز تهیه سبزه منداب
برای سبزکردن سبزه منداب، ابتدا بذر منداب را به مدت 4 ساعت خیس کنید تا حالت لیز پیدا کرده و لعاب بدهد.
یک ظرف چهارگوش را برای سبز کردن سبزه انتخاب کنید و سطح آن را کامل با پنبه بپوشانید و با نخ قرقره پنبه را به ظرف فیکس کنید.
با آب پاش سطح ظرف را خیس کرده و شروع به ریختن بذر روی سطح کار کنید.
سطح ظرف را با انگشت صاف کنید به طوری که فقط یک لایه بذر باقی بماند و روی هم انبار نشوند.
روی ظرف را با کیسه نایلونی بپوشانید و روزی سه بار با آب پاش آب پاشی کنید تا وقتی که جوانه بزند.
وقتی بذرها جوانه زدند، کیسه را بردارید و ظرف را در معرض نور قرار دهید.
بذر منداب خیلی زود رشد می‌کند و تقریبا زمان زیادی برای رسیدن به اندازه دل‌خواه نیاز ندارد. مدت زمان رشد بذر منداب بین 4 تا 6 روز است.
امیدواریم از این آموزش استفاده کرده و این سبزه زیبا را برای عید نوروز امسالتان تهیه کنید و از داشتن یک سبزه متفاوت لذت ببرید.
گروه خانه‌داری ستاره